اولين اجراي ارکستر مجلسي "نوفه" در ششم بهمن ماه اختصاص يافت به اجراي آثاري از آهنگساز معاصر ايراني، کياوش صاحب نسق. صاحب نسق که تحصيل کرده رشته آهنگسازي از دانشگاه موسيقي و هنرهاي نمايشي شهر گراتس است، چند سالي است که به آهنگسازي و تدريس علوم آهنگسازي در ايران اشتغال دارد. وي تا کنون چندين مجموعه از ساخته هاي خود شامل آثاري براي آنسامبل هاي متفاوت، تکنوازي ها و ارکسترهاي بزرگ را به دست انتشار سپرده و مخاطبان پيگير ايراني را با آثار و تفکر خود در زمينه آهنگسازي آشنا ساخته است. حيطه مطالعاتي و کاري وي بيشتر مبتني بر تاريخ کهن و خلق آثاري مبتني بر کهن الگوهاي فرهنگي و اسطوره هاي پيشا تاريخي ايران است. آثاري چون منيدان، آناست، نسوش، کَوَ، زروان ها و … همگي نشان از توجه وي به دوره هاي آئين مهري در ايران کهن دارند. آثاري که تلفيقي از تکنيک هاي معاصر آهنگسازي و مواد و مصالح موسيقي برگرفته از موسيقي ايراني و گويش فارسي هستند.
در کنسرت اخير که در 2 نوبت پياپي در سالن رودکي برگزار شد، 7 اثر از ساخته هاي وي به اجرا درآمدند. آثاري که در برگيرنده دوره هاي کاري مختلف صاحب نسق هستند. دوره هايي که از 1377 (نسوش) تا حال حاضر (آگنوزي) را شامل ميشوند.
اولين قطعه اجرا شده در اين کنسرت، "منيدان" (عشق ازلي) براي ويلنسل تنها و به نوازندگي ژابيز زربخش بود. اين قطعه که در مجموعه "زرمان" و سه سال پيش به زيور طبع آراسته گرديده، از کيفيات صوتي منحصر به فردي برخوردار است. گستره صوتي استفاده شده در اين اثر تمامي گستره ويلنسل را در بر ميگيرد. از نکات حايز اهميت اين اجرا تغييراتي در ساختار قطعه براي کنسرت بود. تغييراتي که اجراي آنها تنها از عهده ژابيز زربخش بر ميايد. زربخش در اجراي اثر مزبور به غايت توانا و عالي ظاهر شد. کيفيت اجرا به نحوي فوق العاده بود که جاي هيچ گله گذاري و ايرادي را بر نميتابد. اجرايي کامل و بدون نقص همراه با توانايي منحصر به فرد در اداي منظور و خواست آهنگساز.
آبايي، قطعه اي بر اسا شعري به همين نام از احمد شاملو، دومين قطعه اي بود که به اجرا درآمد. اين اثر که در سال 1380 نوشته شده، براي کوارتت کوبه اي است و در مجموعه "ابرها" توسط نشر هرمس منتشر گرديده. صاحب نسق در اين اثر نگاهي تحليلي به شيوه گفتار شعر و هجابندي هاي گويش فارسي دارد. نوازندگان اين اثر نيز به زيبايي هرچه تمام تر در اجراي اثر ظاهر شدند. فرزان فرنيا، ارغوان ملک محمدي، انوشا مصطفايي و ارسلان امير احمدي چنان در اجراي آبايي خوش درخشيدند و اثر را به خوبي اجرا کردند که هر آهنگسازي را ترغيب به نوشتن براي آنسامبل کوبه اي ميکنند. توانايي اين نوازندگان نشان از درک صحيح آنها از اثر و برقراري ارتباطشان با اثر داشت. نکته اي که آرزوي هر آهنگسازي است.
سومين قطعه اجرا شده در اين برنامه، قطعه "آگنوزي" يا ندانستگي براي فلوت تنها بود. صاحب نسق اين اثر را به سفارش کنکور فلوت تهران که در تابستان 1390 در دانشگاه تهران برگزار شد نوشته بود. اين اثر جزو بخش فينال کنکور فوق بود که نوازنده قابل و جوان فلوت، مهرداد غلامي حائز رتبه سوم کنکور مزبور، با اجراي اين اثر در کنسرت "ورن" به خوبي از پس اجراي آن برآمد. اجراي اين اثر سراسر حائز نکات مثبت بود. تسلط غلامي در اجراي آگنوزي شامل بخش هاي متفاوتي بود. منجمله اداي دقيق دوبل نتها با کيفيت صوتي مناسب، حفظ يکنواختي کيفيت صوتي در طول اثر و اجراي نمايشي (performative) متناسب با ساختار قطعه و نيز اداي صحيح و زيباي گويش هاي طراحي شده توسط آهنگساز. در کل غلامي از نوازندگان خوش آتيه ايران است و اميد ميرود با کم کردن فعاليت هاي حاشيه اي و تمرکز بر مسير اصلي آکادميکي که وي در پيش گرفته از خبر سازان عرصه نوازندگي در آينده نه چندان دور شود.
"ورن" يا ديو هوس، دومين کوارتت زهي صاحب نسق است که در مجموعه اي به همين نام و در پايان تابستان امسال توسط نشر "آواي خورشيد" منتشر گرديد. اين اثر که به لحاظ اجرايي از جمله آثاري است که اجراي آن بسيار مشکل است و توانايي تکنينکي و نت خواني بالايي را ميطلبد، توسط کوارتت شهرزاد به بهترين نحو ممکن اجرا گرديد. اجراي قبلي اين کوارتت در تهران و توسط کوارتت ارمني آني متشکل از نوازندگان ارمني در فستيوال آهنگسازان معاصر ايران و در تهران صورت گرفته بود. اثر مزبور از آن دست آثاري است که به عقيده نگارنده توانايي اجراي آن توسط نوازندگان ايراني متصور نبود. کوارتت زهي شهرزاد اما، خط بطلاني بود بر اين تصور. تينا جامه گرمي، پريسا پيرزاده، آتنا زنگنه و نگار نوراد، نوازندگان اين گروه با استعداد و پرتوان، نمونه هايي از نوازندگان جوان و خوش آتيه ايراني هستند که آثار آهنگسازي مشکل و صعب الاجرا را به چالش ميطلبند. اين گروه که در سال 1390 و توسط چهار بانوي نوازنده جوان تشکيل شده، اميدي است براي اجراي آثار قابل توجهي براي اين ترکيب سازي بسيار مهم که در کشوي ميزهاي آهنگسازان ايراني در حال خاک خوردن هستند.
نيايش جواهري نوازندگي پيانوي اثر بعدي را به عهده داشت. "مرغ آمين" قطعه ايست براي پيانوي تنها و بر اساس شعري از نيما يوشيج. به طور کلي آثار پيانويي صاحب نسق بيشتر شامل بداهه نوازي هاي اين آهنگساز براي پيانو است و اثري همچون مرغ آمين که از ساختار آهنگسازانه از پيش طراحي شده، برخوردار است، به لحاظ تکنيکال و زيبايي شناسي از جايگاه خاصي در مجموعه آثار صاحب نسق برخوردار است. نيايش جواهري نوازنده اي است نوجوان اما با توانايي و استعداد قابل توجه در نوازندگي پيانو. وي در اجراي اثر فوق بسيار خوش درخشيد. اداي جملات و پاساژ هاي دشوار اثر، توانايي بالايي را ميطلبد که جواهري در اجراي آنها موفق ظاهر شد.
"نسوش" نيز همچون آبايي اثري بود براي آنسامبل کوبه اي. اين اثر که براي تريوي کوبه اي نوشته شده، با اجرايي با کيفيات مشابه آبايي اجرا شد. اجرايي دقيق و بدون خطا هاي معمول در آثار کوبه اي.
"آناست" يا ديو تباهي اثري است براي ويلن تنها و نوار ضبط شده مغناطيسي. گلريز زربخش نوازنده پرتوان و قابل ويلن، بخش اجراي ويلن اين اثر را برعهده داشت. در توانايي وي ذکر تنها يک نکته کافيست: در اجراي اين اثر صاحب نسق تمهيدي تکنيکي انديشيده است (تمهيدي که در اجراي کوارتت زهي ورن نيز به دليل استقلال و متر آزاد مورد استفاده براي سازها، مجبور به استفاده از آن بود). به دليل اينکه اثر از ريتم تکار شونده اي برخوردار نيست و از متر آزاد در آن استفاده شده، آهنگساز براي اجراي دقيق در همزماني بين ويلن و نوار الکترونيک از يک نشانه گذار صوتي استفاده ميکند (يک نوار مغناطيسي که توسط گوشي سر ضرب هاي اثر را به نوازنده اعلام ميکند). اين تمهيد که در ساير اجراها و نيز اجراي همين اثر در مجموعه "ورن" به نوازندگي "تئودور پاتساليدس" مورد استفاده واقع شده، اما در اين اجرا گلريز زربخش به دليل اخلالي که نشانه گذار صوتي در فرايند حسي اثر و برقراري ارتباط بين نوازنده و اثر ايجاد ميکرد، از استفاده از اين تمهيد سرباز زد ولي در روند اجرا هيچ خللي وارد نشد و تمامي جمله بندي ها و فرايند موسيقي بدون هيچگونه ناهنجاري و به زيباترين وجه ممکن به منصه ظهور رسيد.
کنسرت ورن جدا از نمايش توانايي هاي آهنگسازانه صاحب نسق مؤيد و نويد دهنده امر ديگري نيز بود. ظهور و به ثمر رسيدن نسلي جديد از نوازندگان که به دور از تعصبات کورکورانه و ناشي از عدم آگاهي نسل هاي قبلي، توانايي و قابليت بسيار زيادي در اجراي آثار معاصر و پيشرو دارند. توانايي که البته ناشي از تلاش و آگاهي اين نسل از نوازندگان با پيشينه تاريخي موسيقي است. اين قابليت تنها از يک طريق ميتواند شکل گرفته باشد، آشنايي اين نوازندگان با رپرتوار تخصصي ساز خود و اجراهايي قابل توجه از آثار پيشينيان و در عين حال ضرورت اجراي آثار آهنگسازان معاصر و درک اين مهم که اصول نوازندگي تنها منحصر به اجراي آثار و دوره اي خاص نميشود بلکه در کنار شناخت کامل آثار گذشتگان بايد با تفکر و نگاه معاصرين نيز آشنا شد و اين آثار را به مخاطبان معاصر و علاقمند نيز شناساند. اين کنسرت نويدبخش اين اصل مهم بود. اميد است اين روند رو به رشد که تاکنون از جانب بعضي کوته نظران و ناآگاهان نفي ميگرديد، بالنده شده و مسير و راه تازه اي در افق موسيقي ايران روشن نمايد.